Έχετε παρατηρήσει ποτέ στον δρόμο ή στα μέσα μαζικής μεταφοράς ή ακόμα και σε επαγγελματικά περιβάλλοντα πόσοι άνθρωποι σκυθρωποί υπάρχουν γύρω μας? Αλήθεια, εσείς όταν βγαίνετε έξω είστε σκυθρωπός ή το πρόσωπο σας είναι ήρεμο, ίσως και με χαμογελαστό αέρα όταν χρειαστεί; Γιατί τόση κατήφεια γύρω μας; Μπορεί να έχετε αναλογιστεί… μπορεί και όχι… οι ρυθμοί της ζωής θα μου πείτε…  Είναι μόνο αυτό; Ας το δούμε λίγο πιο διεξοδικά…

Σκυθρωπός είναι αυτός που δεν έχει καλή ψυχική διάθεση και φαίνεται στο πρόσωπο του, εναλλακτικά ο κατσούφης ή κατηφής. Συχνά μπορεί να είναι συνοφρυωμένος, σκυφτός, ίσως με θυμωμένη όψη, σκοτεινιασμένος, δεν είναι και για πολλές συζητήσεις, θα απαντήσει από ελάχιστα έως και θυμωμένα. Ίσως ενοχλείται εύκολα, δεν σηκώνει συχνά τα μάτια, έχει εσωτερικό «βάρος»….

Μπορεί να περνάει μια έντονη κατάσταση, να του έκαναν κάτι σοβαρό, να έχει ψυχικό πόνο, να τον προβληματίζει κάτι, να υποφέρει εσωτερικά, να τον αδίκησαν… Οι εικασίες μπορεί να είναι πολλές και οι καταστάσεις να μην ήταν μια αλλά πολλές και έκαναν αυτό το άτομο που βλέπεις στο δρόμο σκυθρωπό. Μπορεί να φοβάται ή να είναι θυμωμένος, μπορεί να έχει θλίψη ή ίσως άλλα συναισθήματα. Όλα αυτά ικανά για αυτόν τον άνθρωπο να τον δεις συννεφιασμένο, το θέμα είναι όμως ότι δεν είναι ένας αλλά πολλοί! Πρόσφατα, παρατηρούσα στο λεωφορείο τους ανθρώπους που υπήρχαν μέσα και στους 20, πάνω από τους 10 ήταν σκυθρωποί, άλλοι 4-5 ήταν νυσταγμένοι καθώς ήταν αρκετά πρωί και οι υπόλοιποι είχαν ήρεμη όψη. Μετά μπήκα στο μετρό, το ίδιο και εκεί… Και αναρωτιόμουν τελικά είναι μια προσωπική υπόθεση ή μια συλλογική κατάσταση; Συνέχισα και παρατηρούσα πρόσωπα στο super market, σε άλλα καταστήματα, μέχρι που σταμάτησα σε έναν καθρέφτη και παρατήρησα ότι και το πρόσωπο μου ήταν λίγο σκυθρωπό. Ίσως γιατί προβληματιζόμουν για αυτό το φαινόμενο, ίσως γιατί είχα πολλά να κάνω εκείνη την ημέρα και ήμουν χρονικά πιεσμένη. Και αυτό φάνηκε αμέσως στο πρόσωπο μου…

Προβλήματα, υποχρεώσεις, ευθύνες, πίεση, άγχος, γεγονότα γύρω μας, οικονομικές και κοινωνικές καταστάσεις κ.α. όλα μπορούν δυνητικά να επηρεάσουν την ψυχολογία μας. Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από ειδήσεις για εγκλήματα, φόρους, ανέχεια, πολέμους, διαπλοκή, ατυχήματα, δολοφονίες, όλα ικανά να μας βάλουν σε μια κατάσταση ανησυχίας και προβληματισμού. Στα social media παλαιότερα μπαίναμε είτε για να δούμε τα νέα των φίλων μας, είτε για να περάσουμε λίγη ώρα ευχάριστα. Τώρα, μεγάλο περιεχόμενο τους έχει να κάνει με αρνητικές δηλώσεις, συνωμοσιολογία, γκρίνιες, διαδικτυακούς καυγάδες και διαφωνίες και αρνητικά τοξικά σχόλια μελών, το ένα προς το άλλο. Ο κόσμος είναι προβληματισμένος και το βλέπεις κάθε μέρα με τα σκυθρωπά πρόσωπα, έτοιμα είτε να εκραγούν, είτε να σε αγνοήσουν και να σε προσπεράσουν. Και εάν μπεις σε ένα περιβάλλον όπου οι περισσότεροι είναι σκυθρωποί και χαμογελάς ή είσαι σε ευχάριστη διάθεση σε κοιτούν περίεργα ή ακόμα χειρότερα επηρεάζεσαι και ίσως αλλάζουν προσωρινά οι εκφράσεις του προσώπου σου μέχρι να αλλάξεις περιβάλλον. Το καταλαβαίνεις αυτό όταν αλλάξεις χώρο και ξαφνικά σαν να ανασαίνεις πάλι και γαληνεύει το πρόσωπο σου…

Όπως αναφέραμε η σκυθρωπότητα έχει να κάνει με την εξωτερική έκφραση αυτού που νιώθω εκείνη την ώρα, συχνά συγχέεται με την αρνητικότητα που όμως ενώ μοιάζουν παρόμοια, δεν είναι. Η αρνητικότητα έχει να κάνει με την συνολική στάση ενός ατόμου που έχει την τάση να βλέπει τα πράγματα με αρνητικό τρόπο, να εστιάζει σε αρνητικές καταστάσεις ή να περιμένει τα χειρότερα. Είναι περισσότερο μια γενική στάση ζωής ή τρόπος σκέψης. Ο αρνητικός άνθρωπος όλα τα βλέπει μαύρα, θα τα περιγράψει μαύρα και πιστεύει ότι είναι μαύρα. Ο σκυθρωπός άνθρωπος αν δεν έχει αρνητικότητα μέσα του, είναι απλά βασανισμένος ή προβληματισμένος. Εάν τον συζητήσεις, εάν του πεις μια καλημέρα στο λεωφορείο ή του χαμογελάσεις θα δεις για μερικά δευτερόλεπτα ή και παραπάνω αλλαγή στην έκφραση του. Εάν τον συζητήσεις, θα δεις ότι ίσως είναι σε εσωτερική σύγκρουση ή ενόχληση.

«Το πρόσωπο είναι το παράθυρο της ψυχής μας» λένε και ο Αριστοτέλης είχε αναφερθεί στο ότι οι εκφράσεις του προσώπου δείχνουν την συναισθηματική κατάσταση κάποιου, αλλά και την ηθική του. Ενώ ο Πλάτων συχνά συνέδεε το σώμα και την ψυχή, υπονοώντας πως η ψυχική κατάσταση επηρεάζει τη φυσική εμφάνιση και τις εκφράσεις μας. Πόσο εύκολα λοιπόν χαράζεται στο πρόσωπο μας η κακή διάθεση ή ο προβληματισμός και το κυριότερο πόσο μένει; Όλα έχουν να κάνουν με την αυτορρύθμιση μας!

Η αυτορρύθμιση είναι ένας όρος που χρησιμοποιούμε στην ψυχολογία για να αναφέρουμε την ικανότητα του ατόμου να ελέγχει και να διαχειρίζεται την συναισθηματική του κατάσταση, τις σκέψεις και την συμπεριφορά του και να ανταποκρίνεται κατάλληλα σε κάθε κατάσταση. Έχουν άραγε οι σκυθρωποί άνθρωποι αυτορρύθμιση? Εάν είναι παροδικό, ναι, εάν είναι όμως συνεχόμενο πιθανόν να μην μπορούν εσωτερικά να διαχειριστούν αυτό που τους προβληματίζει. Κάνουν κάτι για αυτό; Πολλοί δυστυχώς όχι! Μπορεί να σου πουν «Δεν πιστεύω σε Ψυχολόγους», «Δεν είμαι τρελός», «Οι άλλοι φταίνε», «Δεν υπάρχει σωτηρία…», «Βάσανα, τα υπομένω…», «Έτσι είναι η ζωή», «Παίρνω χάπια» κ.α. Όλα δείγματα ότι δεν θέλουν να κάνουν κάτι για αυτό και έτσι υπομένουν αυτή την ψυχολογική αρνητική κατάσταση. Ο συνεχόμενος βομβαρδισμός αρνητικών ειδήσεων και καταστάσεων σίγουρα δεν βοηθάει αλλά όμως πολλοί συνεχίζουν και παρακολουθούν όλα τα αυτά τα μέσα και μπορεί να συμμετέχουν σε αυτό το τοξικό κλίμα αρνητικών σχολίων λόγω της εσωτερικής τους δυσαρέσκειας και θυμού και έχουμε έναν ωραίο φαύλο κύκλο τοξικότητας -> αρνητικών ερεθισμάτων -> κακής ψυχολογικής κατάστασης.

Γιατί είναι τόσο δύσκολη σε κάποιους ανθρώπους η φροντίδα της ψυχικής τους υγείας? Γιατί κάποιοι την θεωρούν περιττή ή δευτερεύουσα? Ενώ είναι το πολυτιμότερο αγαθό που διαθέτουν? Τα σενάρια είναι πολλά, το θέμα ένα! Ότι μεγάλο μέρος του κόσμου δείχνει να μην είναι ήρεμος, ξέγνοιαστος, να σπανίζει το χαμόγελο… Και αυτό βεβαίως είναι κολλητικό! Υπάρχει λύση? Βεβαίως! Και είναι το να μάθουν όλο και περισσότεροι να φροντίζουν την ψυχική τους υγεία.